De eerste vaccinatie van een veulen gebeurt vanaf 4 maanden ouderdom (beste tijdstip is het spenen!), de tweede inenting 1 maand later, gevolgd door een derde, 6 maanden later.
BELANGRIJK: best nieuwe “niet gevaccineerde” paarden minimum 10 dagen afzonderen en vaccineren, alvorens ze in de kudde te introduceren.
Ziekten waartegen gevaccineerd kan worden:
Influenza (griep)
Het paardeninfluenzavirus veroorzaakt een plotse infectie van het slijmvlies van de bovenste luchtwegen en de longen. De typische symptomen zijn gekenmerkt door hoge koorts (tot 41 °C), waterige neusuitvloei, pijnlijke keel, droge hoest eventueel gevolgd door longontsteking en geelzucht. Sterfte kan optreden na een bijkomende bacteriële infectie (pneumonie). Dit gebeurt voornamelijk bij veulens en oudere verzwakte paarden. Paarden die een griepinfectie hebben doorgemaakt kunnen weken tot zelfs maanden (!!) verminderde prestaties vertonen. Voor paarden die deelnemen aan officiële wedstrijden gelden zeer strenge regels met betrekking op een verplicht vaccinatieschema. Momenteel verplicht het FEI half jaarlijkse vaccinatie. Verspreiding gebeurd door direct contact en uitgeademde lucht van besmette paarden.
Preventie: na een goede basisvaccinatie (tweevoudige inenting met een interval van vier weken en een derde vaccinatie 6 maand later) is een hervaccinatie om de 6 maand noodzakelijk (vooral bij paarden die veel in contact komen met andere paarden).
Tetanus (de klem)
Wanneer Clostridium tetani zich in een wonde bevindt die van de lucht is afgesloten (een steekwonde) dan kan deze bacterie een toxine (nl. het tetanospasmine) produceren. Dit toxine veroorzaakt hevige krampen van alle dwarsgestreepte spieren. Eén van de eerste symptomen die op te merken zijn, is het verschijnen van het derde ooglid bij een paard dat schrikt. Aangetaste dieren vertonen een stijve gang en de staart wordt vaak in een kramptoestand gedragen. De toestand van de paarden verslechtert snel, ze krijgen slikmoeilijkheden, kunnen niet meer staan en krijgen uiteindelijk ademhalingsmoeilijkheden. Paarden zijn veel gevoeliger voor tetanus dan de mens en een goede vaccinatie is dan ook noodzakelijk. Verspreiding: tetanus is (meestal) een wondinfectie en is dus niet overdraagbaar van het ene paard op het andere.
Preventie: paarden moeten na hun basisvaccinatie (tweevoudige inenting met een interval van 4 weken) 1 maal per jaar worden gevaccineerd. Gelukkig is bij de meeste griepvaccins het tetanusvaccin standaard inbegrepen.
Rhinopneumonie
Dit equine herpesvirus (type 1) veroorzaakt luchtwegaandoeningen, in de vorm van een kortdurende, niet ernstige verkoudheid met lichte koorts, hoesten en een waterige neusvloei. MAAR het kan ook abortus veroorzaken in de laatste maanden van de dracht
(soms doodgeboren of weinig levensvatbare veulens). Ten derde kan het zelfs zenuwsymptomen veroorzaken wat zich manifesteert in plotselinge spierzwakte van de achterhand zonder voorafgaande ziekteverschijnselen. Vrij snel raken de paarden verlamd. Deze paarden worden meestal geëuthanaseerd. De verspreiding van het virus gebeurt door neusvocht en bij het verwerpen door middel van het vruchtwater.
VEEL BELANGRIJKER dan besmetting door andere paarden is de heropflakkering van de infectie in de paarden zelf. Rhinopneumonie is een Herpesvirus net zoals koorstblaren bij mensen. Zelfs al genezen de letsels, het virus blijft aanwezig in het lichaam (inactief in de Witte Bloedcellen). En telkens bij oververmoeidheid of ziekte kan ook dit Herpesvirus heropflakkeren.
Preventie: Om het beste resultaat te bekomen is het van belang dat alle paarden in een groep op een correcte manier en op regelmatige tijdstippen (om de 6 maand) worden gevaccineerd. Voor drachtige mens te beschermen tegen abortus, moet een individueel
vaccinatie schema uitgewerkt worden. Meestal voor de dracht en dan drie herhalingen (op 5, 7 en 9 maanden) tijdens de dracht.
Hondsdolheid (rabies)
Een virusziekte die levensgevaarlijk is voor alle warmbloedige dieren (inlusief de mens). Het virus komt met het speeksel via een wond in het lichaam en verspreidt zich langs zenuwbanen in de hersenen, waarna het dier uiteindelijk sterft. Een hondsdolle vos kan een paard besmetten door een beet, maar de verspreiding van het virus loopt dood bij een geïnfecteerd paard (m.a.w. het paard kan niet zijn eigenaar besmetten) De verspreiding gebeurt via speeksel (bijtwonden) van vossen, dassen en andere roofdieren.
Preventie: met bepaalde vaccins kan na een basis inenting één enkele vaccinatie een goede bescherming bieden gedurende 2 tot 3 jaar.
Droes (streptococcus equi)
Het is een veel voorkomende bacteriële infectie bij veulens en volwassen paarden. De verschijnselen van deze besmetting zijn: moeilijk ademen o.a. door het enorm opgezette etterende lymfeknopen, hoge koorts, geen eetlust, etterende neusvloei. De verspreiding verloopt direct door onderling contact tussen paard en indirect via water, het paardentuig en kleding. Het is een zeer besmettelijke ziekte. Het sterfte percentage is laag, maar de dieren kunnen er maanden ziek van zijn.
Preventie: vaccineren wordt vooral aanbevolen op stoeterijen en maneges waar veel jonge dieren samen komen.
Schimmel (dermatofytose)
Schimmel infecties worden vaak vastgesteld in België vooral op plaatsen waar veel paarden worden samengebracht. Het is een lastige hardnekkige huidziekte die lang kan aanslepen. Ook de mens kan zich hiermee infecteren. (T. verrucosum en T. mentagrophytes). De schimmel sporen kunnen tot 2 jaar in een droge stal overleven!!!
Dus tref ook de nodige hygiënische maatregelen met name het reinigen en desinfecteren van de stallen en materialen. Er bestaat een vaccin dat zowel preventief als genezend werkt.
West Nijl Virus
Een virale aandoening die de laatste jaren vooral in de Verenigde Staten voorkwam, maar de laatste jaren naar Europa migreert. In 2009 werd Italië als volledig besmet beschouwt. Het is een virale ziekte die voornamelijk bij vogels (ook trekvogels!) voorkomt en overgedragen wordt door muggen. Trekvogels zullen de komende jaren zorgen voor de verspreiding van het virus. Niet alleen vogels zijn gevoelig, maar ook zoogdieren en dan vooral paarden en mensen! Meestal verloopt de infectie onopgemerkt, maar bij ongeveer 5% van de paarden treden wel ernstige symptomen op zoals hoge koorts en zenuwsymptomen, met verlammingsverschijnselen. Van deze 5% zieke paarden sterft een hoog percentage! Sedert juli 2009 is er afdoend vaccin beschikbaar (duvaxyn WNV®). Bij mensen komt de ziekte wel minder voor, maar de symptomen zijn wel ernstig in geval van infectie.